اقتصادآنلاین – عاطفه حسینی؛ به گزارش اکونومیست، «بنیتو موسولینی، سیاستمدار و نخست وزیر ایتالیا در سال‌های ۱۹۲۲ تا ۱۹۴۳ یک ظالم بود، اما حداقل باعث شد قطارها به موقع حرکت کنند.» چنین داستان‌هایی را در خصوص سایر دیکتاتورها نیز شنیده‌ایم که علی‌رغم استبداد و بی رحمی، اما سیاست‌های آنها در اداره کشور موثر است. ارقام رسمی تولید ناخالص داخلی نیز این دیدگاه را تایید می‌کند. از سال ۲۰۰۲، میانگین رشد اقتصادی گزارش شده در کشورهای خودکامه و دیکتاتوری دو برابر سریعتر از دموکراسی‌ها بوده است.

اما در واقعیت، قطارهای ایتالیا در زمان حکومت موسولینی اغلب دیر تردد می‌کردند و نظارت و سیاست‌های اقتصادی دیکتاتورها ممکن است آنطور که ادعا می‌کنند، موثر نباشد. تحقیقات جدید نیز نشان می‌دهند که رهبران خودکامه‌ در اعلام رشد اقتصادی کشورهای خود، تا حد زیادی اغراق می‌کنند.

(نموداری که نشان می‌دهد کشورهای خودکامه به طور متوسط رشد تولید ناخالصی خود را ۱۴۷درصد اعلام می‌کنند، اما در واقعیت و بر اساس تصاویر ماهواره‌ای این میزان تا ۷۶درصد کاهش می‌یابد)

لوئیس مارتینز، اقتصاددان، در مقاله‌ای که در این ماه منتشر خواهد شد، ارقام رشد تولید ناخالص داخلی کشورهای دیکتاتوری را بررسی کرده است. برای انجام این کار، او ابتدا داده‌هایی را در مورد میزان روشنایی نور کشورها در شب، همانطور که توسط ماهواره‌ها اندازه‌گیری می‌شود، به عنوان یک پراکسی از تولید ناخالص داخلی به دست آورد. سپس او آن را با داده‌های اندیشکده فریدم هاوس، در مورد سیستم‌های سیاسی کشورها ترکیب کرد. با فرض اینکه دموکراتیک‌ترین کشورها ارقام رشد را به طور دقیق گزارش کرده‌اند، مارتینز از داده‌های ماهواره‌ای استفاده کرد تا تخمین بزند که آیا سایر کشورها ارقام رشد خود را کمتر یا بیش از حد آنها اعلام کرده‌اند.

این داده‌ها نشان می‌دهند که تولید ناخالص داخلی گزارش شده توسط دیکتاتورها بسیار سریعتر از آنچه که تصاویر ماهواره‌ای کشورهایشان نشان می‌دهد، رشد کرده است. این موضوع را نمی‌توان با مبتنی بودن اقتصاد آن‌ها بر صنایعی متفاوت با کشورهای دیگر و یا اینکه مردم آنجا درآمد متوسط کمتری داشتند، توضیح داد.

الگوهای عجیب در داده‌ها دستکاری را به عنوان علت نشان می‌دهد. آقای مارتینز دریافت که عدم تطابق بین داده‌های ماهواره‌ای و تولید ناخالص داخلی در دیکتاتوری‌ها تا زمانی که ثروتمندتر از آن بودند که انواع کمک‌ها را دریافت کنند، ظاهر نمی‌شد: فقط زمانی که دولت‌ها پولی را از دست نمی‌دادند (یعنی پس از افزایش تولید ناخالص داخلی از سطح آستانه دریافت کمک‌های بین‌المللی)، ظاهر می‌شدند.

بی‌نظمی‌ و عدم تطابق با واقعیت در بخش‌هایی از ارقام تولید ناخالص داخلی که به راحتی قابل دستکاری هستند، مانند سرمایه‌گذاری و مخارج دولت و همچنین در بازه‌های زمانی که رشد این کشورها در مقایسه با کشورهای دیگر پایین بود، بیشتر بوده است و با حرکت کشورها به سمت دیکتاتوری یا دور شدن از آن، تعداد آنها بیشتر و کمتر مشکوک شد.

 ( مقایسه میانگین تولید ناخالص داخلی برای هر نفر در گزارش رسمی اعلام شده از سوی کشورها و برآوردهای واقعی در کشورهای آزاد، نسبتا آزاد و خودکامه در سال ۲۰۲۱)

تفاوت بین نرخ رشد تولید ناخالص داخلی گزارش شده و برآورد شده (بر اساس واقعیت) زیاد بوده است. در حالی که دیگران روابط مشابهی پیدا کرده‌اند، آقای مارتینز با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای تا سال ۲۰۱۳ توانست سوگیری را دقیق‌تر تخمین بزند. در ارقام به روز شده‌ای که او در اختیار ما قرار داده، رشد انباشته تولید ناخالص داخلی بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۱ در کشورهای «غیر آزاد» تقریباً به نصف کاهش یافته و از ۱۴۷ درصد به ۷۶ درصد رسیده است.

علت چنین اقداماتی از سوی دیکتاتوری‌ها احتمالاً ساده است: فرصت و انگیزه. بخشی از آنچه دیکتاتوری‌ها را دیکتاتوری می‌کند این است که زیر سوال بردن اطلاعات رسمی خطرناک است. در عین حال، رژیم‌های خودکامه انگیزه‌ای قوی برای گزارش رشد سالم دارند، زیرا فقدان آن ممکن است به عنوان نشانه‌ای از ناتوانی یا ضعف تلقی شود، که دیکتاتورها نمی‌توانند از عهده آن برآیند.

زیردستان خودکامه نیز با انگیزه‌های مشابهی روبرو هستند. در یک مطالعه مرتبط، جرمی والاس، محقق در مطالعه‌ای نادرست بودن گزارش‌های اقتصادی مربوط به استان‌های چین را بررسی کرد. در این مطالعه، یک تلگراف دیپلماتیک آمریکایی که در سال ۲۰۰۷ درز کرده بود، دیدگاه لی کچیانگ، نخست وزیر و در آن زمان دبیر حزب استانی را فاش کرد: «او با لبخندی گفته بود که ارقام تولید ناخالص داخلی “فقط برای ارجاع” هستند: او در عوض به پراکسی‌هایی مانند مصرف برق متکی بود.»

شهروندان در حکومت‌های دیکتاتوری اغلب تصور می‌کنند که به آنها دروغ گفته می‌شود و به همین دلیل خارجی‌ها هم باید نسبت به آمارهای اقتصادی منتشر شده از سوی حکومت‌های دیکتاتوری بدبین باشند.